36 maanden
Bij de gemeentelijke schuldhulpverlening wordt als uitgangspunt genomen dat wanneer het langer duurt dan 36 maanden om de schulden af te lossen, er sprake is van problematische schulden.
Nu sinds 1 juli 2023 de periode voor een schuldregeling verkort is van 36 naar 18 maanden, leidt dit tot moeilijk uitlegbare situaties. Duurt het 37 maanden om de totale schulden af te lossen, dan is er sprake van een problematische schulden en is een schuldregeling van 18 maanden mogelijk. Kan de totale schuld in 35 maanden worden afgelost, dan is er geen problematische schuldsituatie en is een schuldregeling tegen finale kwijting niet mogelijk
Vrij te laten bedrag
Om te boordelen of sprake is van een problematische schuldsituatie berekent de schuldhulpverlener de afloscapaciteit. Deze is gelijk aan het netto-inkomen verminderd met het ‘vrij te laten bedrag’. De berekening gebeurt volgens de Recofa-methode. Deze rekenmethode geldt ook voor toepassing van de Wsnp en is gebaseerd op art. 295 Fw. Daarin staat dat de beslagvrije voet, verhoogd met een door de rechter-commissaris vast te stellen nominaal bedrag, buiten de boedel wordt gelaten. Voor de gemeentelijke schuldhulpverlening wordt hierbij aangesloten.
Vanaf 1 juli 2024 heeft de NVVK de regels aangepast en geldt het vrij te laten bedrag altijd als ondergrens, ook wanneer dit tot gevolg heeft dat betrokkene geen afloscapaciteit heeft en aan de schuldeisers een ‘nul-aanbod’ moet worden gedaan. Dit zou, als dit de situatie is, vreemd genoeg tot gevolg hebben dat elke schuld problematisch is. Ik neem aan dat dit niet zo wordt toegepast.
Wettelijke definitie
In de wet wordt het begrip 'problematische schulden' niet gedefinieerd en wordt de periode van 36 maanden niet genoemd. Wel wordt aangegeven voor wie schuldhulpverlening en de Wsnp is bedoeld. In de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening staat:
het ondersteunen bij het vinden van een adequate oplossing gericht op de aflossing van schulden indien redelijkerwijs is te voorzien dat een natuurlijke persoon niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, alsmede de nazorg.
Voor de Wsnp geldt een vergelijkbaar criterium:
Een natuurlijke persoon kan, indien redelijkerwijs is te voorzien dat hij niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, verzoeken de toepassing van de schuldsaneringsregeling uit te spreken.
Dit betekent dat schulden problematisch zijn wanneer redelijkerwijze is te voorzien dat betrokkene niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of in een toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen.
Volgens deze definitie zal een schuld die binnen vijf jaar kan worden afgelost waarbij de schuldeiser instemt met een betalingsregeling volgens de beschikbare aflossingscapaciteit, geen problematische schuld zijn. En wanneer een schuld binnen twee jaar kan worden afgelost, terwijl de schuldeiser het geldt direct wil hebben en dreigt om te dagvaarden, zal er wel sprake van een problematische schuld zijn.
Rechtbank Rotterdam, 11 november 2024
De rechtbank Rotterdam moest oordelen over een verzoek toelating Wsnp waarbij het minnelijk traject was overgeslagen. De reden hiervoor was dat volgens de gemeente de schulden niet problematisch waren omdat ze binnen 36 maanden volledig konden worden afgelost. De rechtbank ziet dit anders:
De rechtbank is van oordeel dat het buitengerechtelijke traject ten onrechte is overgeslagen. Voor de rechtbank is onvoldoende gebleken dat er geen sprake zou zijn van een problematische schuldenlast, waardoor een poging tot een minnelijk akkoord voor de hand ligt. De rechtbank merkt op dat de vraag of sprake is van een problematische schuldenlast op meerdere manieren kan worden beantwoord. De wet geeft hiervoor geen definitie. Daarbij acht de rechtbank van belang dat het schuldhulpverleningstraject in dit geval na 1 juli 2023 is begonnen en volgens de Gedragscode Schuldhulpverlening de looptijd van een schuldregeling sinds die tijd 18 maanden is in plaats van 36 maanden. Daarmee is beoogd de looptijd van het minnelijke traject te laten aansluiten bij het wettelijke traject. De schuldhulpverlener heeft onvoldoende onderbouwd dat verzoeker met een betalingsregeling zijn schulden zou kunnen regelen en dat er om die reden geen schuldbemiddeling zou hoeven plaats te vinden. Ook is niet gebleken dat het doen van een minnelijk aanbod bij voorbaat kansloos was.
Betrokkene wordt niet ontvankelijk verklaard.
Hoe te handelen?
Opmerkelijk aan de uitspraak is dat de rechter verwijst naar de wetswijziging per 1 juli 2023 en de gewijzigde gedragscode vanwege de verkorting van 36 naar 18 maanden. Wil de rechter hiermee zeggen dat schulden al problematisch zijn wanneer het langer duurt dan 18 maanden om ze af te lossen. Je zou het bijna denken, maar ik verwacht niet dat dit de bedoeling was.
Het is voor de uitvoeringspraktijk van belang om de wettelijke definitie in het achterhoofd te houden. Bij schulden die binnen 36 maanden kunnen worden afgelost kun je een 100%-regeling voorstellen. Wanneer één van de schuldeisers niet instemt is redelijkerwijze te voorzien dat betrokkene niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden een behoort een verzoek toelating wsnp tot de mogelijkheden, zodat na een periode van 18 maanden een schone lei kan worden verleend.
Meer informatie