Wel of geen BTW?
Al geruime tijd is er discussie over de vraag of budgetbeheer en beschermingsbewind al dan niet btw-plichtig zijn. De ene bewindvoerder brengt btw in rekening en de andere niet. De Belastingdienst heeft een budgetbeheerder die ook budgetbegeleiding biedt, een naheffingsaanslag opgelegd. De budgetbeheerder is het daar niet mee eens. Hij vindt dat zijn werkzaamheden valt te vergelijken met schuldhulpverlening en daarvoor geldt een vrijstelling van btw.
Hij krijgt gelijk bij de rechtbank, maar ongelijk bij het Hof en gaat vervolgens in cassatie.
Onverbindend
De Hoge Raad zet eerst het wettelijke kader uiteen. Bepaalde leveringen en diensten van sociale of culturele aard zijn vrijgesteld van omzetbelasting. In de Wet Omzetbelasting is voor toepassing van deze vrijstelling de voorwaarde gesteld dat de instellingen geen winst mag beogen.
In bijlage B bij het Uitvoeringsbesluit Omzetbelasting is geregeld welke leveringen en diensten zijn vrijgesteld. Daarin worden onder meer genoemd: leveringen en diensten verricht door instellingen voor schuldhulpverlening en door instellingen voor maatschappelijk werk. Verder is daarin bepaald dat dergelijke instellingen niet systematisch het maken van winst mogen beogen. Op deze voorwaarde is een uitzondering gemaakt voor instellingen die werkzaam zijn op het gebied van schuldhulpverlening en voor instellingen voor maatschappelijk werk.
Volgens de Hoge Raad is dit deel van het Uitvoeringsbesluit in strijd met de wet en onverbindend. In de Wet Omzetbelasting staat immers dat de instellingen die de vrijgestelde diensten verrichten geen winst mogen beogen.
Omdat de belanghebbende een onderneming drijft in de vorm van een eenmanszaak oordeelt de Hoge Raad dat de belanghebbende met zijn diensten van budgetbeheer, budgetbegeleiding en budgetadvisering winst beoogt. Alleen al daarom kunnen zijn diensten niet onder de vrijstelling voor schuldhulpverlening of maatschappelijk werk vallen. Het beroep van de belanghebbende is ongegrond. Daarmee blijft de uitspraak van het Hof in stand.
Wat is schuldhulpverlening en maatschappelijk werk?
Ten overvloede legt de Hoge Raad uit wat onder schuldhulpverlening en maatschappelijk werk moet worden verstaan.
Schuldhulpverlening
De Hoge Raad sluit aan bij de definitie zoals deze is gegeven in de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Het gaat om het oplossen van problematische schulden, preventie en nazorg. Dit betekent dat ook werkzaamheden ter voorkoming van problematische schulden onder het begrip schuldhulpverlening vallen.
Maatschappelijk werk
Voor de uitleg van het begrip ‘maatschappelijk werk’ sluit de Hoge Raad aan bij de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Op grond daarvan geldt de vrijstelling voor diensten die worden verricht om personen in een situatie van mentale hulpbehoevendheid te beschermen tegen burgerlijke handelingen die schadelijk kunnen zijn voor hun eigen financiële of andere belangen, of de waardigheid van hun bestaan in gevaar kunnen brengen. Hieronder vallen bijvoorbeeld diensten die als zodanig worden verricht door bewindvoerders of curatoren, en diensten die daarmee samengaan.
Naschrift
De werkzaamheden van bewindvoerders, curatoren en mentoren vallen dus onder de btw-vrijstelling die geldt voor schuldhulpverlening en maatschappelijk werk. Maar let wel, dit is dus alleen het geval wanneer de werkzaamheden worden verricht vanuit een organisatie zonder winstoogmerk, zoals een stichting. Voor eenmanszaken de BV's geldt dus dat er wel btw moet worden afgedragen. Voor bewindvoerders werkzaam vanuit een stichting geldt de btw-vrijstelling. Meestal wordt er dan geen btw afgedragen. Er zijn ook bewindvoerders werkzaam voor een stichting die wel btw afdragen. Die kunnen/moeten daar dus mee stoppen.
Deze uitspraak heeft grote gevolgen voor individuele budgetcoaches (eenmanszaak) en commerciële organisaties voor schuldhulpverlening en bedrijfsmaatschappelijk werk. Zij gingen er vanuit dat er een btw-vrijstelling geldt, maar ten onrechte zo blijkt nu. Zij zullen wel btw moeten gaan afdragen. Ik mag aannemen dat er geen naheffingsaanslag wordt opgelegd.
Let op! Lees hier het vervolg
Altijd vrijstelling BTW voor schuldhulpverlening, bewindvoerders en curatoren
Meer informatie
- Hoge Raad 14 april 2023, ECLI:NL:HR:2023:460
- Hoge Raad 14 april 2023, ECLI:NL:HR:2023:568
- Hoge Raad 14 april 2023, ECLI:NL:HR:2023:569