Foto: Vika Glitter Pixabay
Impact van armoede en schulden
Uit verschillend onderzoek blijkt dat opgroeien in armoede van grote invloed is op welzijn en gezondheid van kinderen. Kinderen voelen zich vaker ongelukkiger, komen eerder in een sociaal isolement en hebben vaker gezondheidsklachten. Het is niet moeilijk om voor te stellen dat dit nog versterkt wanneer ouders schulden hebben. De daarmee samenhangende stress kan ook nog eens zorgen voor spanningen in de opvoeding. Terwijl het kind er geen invloed op heeft ondervindt het wel alle nadelige gevolgen.
Belangen van het kind als eerste overweging
Volgens het Kinderrechtenverdag waar Nederland bij aangesloten is moeten belangen van minderjarige voorop staan. Dit wordt als volgt verwoord:
Artikel 3 van het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het Kind:
“Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze worden genomen door openbare of particuliere instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechterlijke instanties, bestuurlijke autoriteiten of wetgevende lichamen, vormen de belangen van het kind de eerste overweging.”
Dus als er keuzes gemaakt moeten worden, is het allereerst van belang om te weten of er minderjarige kinderen zijn. En als dat het geval is dan moeten de belangen van het kind de eerste overweging zijn. Dit betekent niet dat de belangen van het kind altijd voor gaan. Het betekent wel dat je als eerste stil moet staan bij de gevolgen voor het kind en dat dit extra gewicht in de schaal legt.
De rechtspraak
De laatste jaren is in de rechtspraak een tendens zichtbaar om meer aandacht te hebben voor het kinderrechtenverdrag en de rechten van het kind.
Recent besliste het gerechtshof Den Haag dat de Nederlandse Staat en twee drinkwaterbedrijven onrechtmatig handelen door niet al het redelijkerwijs mogelijke te doen om te voorkomen dat minderjarige kinderen in een situatie terechtkomen waarin zij niet voldoende toegang hebben tot drinkwater. Waterbedrijven moeten voordat er tot afsluiting wordt overgegaan eerst proberen te achterhalen of er minderjarige kinderen tot het huishouden behoren. En als dat het geval is zullen er minder ingrijpende maatregelen moeten worden genomen dan een volledige afsluiting van water.
Een woningontruiming is ook zeer ingrijpend voor minderjarige kinderen. Er is inmiddels diverse jurisprudentie waarbij de rechter de belangen van het kind meeweegt bij een verzoek tot ontbinding van de huurovereenkomst. Een aantal voorbeelden:
- De rechter wil van te voren geïnformeerd worden of er minderjarige kinderen aanwezig zijn en als dat het geval is welke voorzieningen zijn getroffen (RBNNE:2023:3872 en RBAMS:2023:2489).
- Geen ontbinding van de huurovereenkomst vanwege de aanwezigheid van minderjarige kinderen (RBAMS:2022:2668, RBROT:2023:11822, RBLIM:2023:5225 en RBGEL:2023:2441)
- De rechter geeft een langere ontruimingstermijn vanwege de aanwezigheid van minderjarige kinderen (GHDHA:2024:33, RBOVE:2024:308, RBROT:2023:8909, RBAMS:2023:3229 en RBZWB:2023:5032)
Vroegsignalering en het belang van minderjarige kinderen
Wanneer overwogen wordt om het water af te sluiten of te ontruimen, zijn er al forse problemen. Het systeem van vroegsignalering van schulden is er op gericht om in een veel eerder stadium in contact te komen en schuldhulpverlening aan te bieden. Per brief een aanbod voor hulp doen levert in de praktijk weinig respons op. Persoonlijk contact, telefonisch of aan de deur is effectiever maar ook arbeidsintensief. Gemeenten kiezen vaak voor een gemixte aanpak, waarbij op basis van een selectie bij een deel van de adressen voor een meer outreachende aanpak wordt gekozen.
Bij deze selectie zullen gemeenten, gelet op het kinderrechtenverdrag, moeten stilstaan bij de vraag of er minderjarige kinderen zijn. Dit kan door de signalen van verhuurders, zorgverzekeraars, energie- en waterbedrijven te combineren met informatie uit de Basisregistratie personen. Het hierdoor kunnen voldoen aan het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het Kind, is hiervoor voldoende grondslag. Belangen van minderjarige kinderen krijgen hiermee de prioriteit die het verdient.
Bron: VNG
Meer informatie
- Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind
- Afsluiten van water bij minderjarige kinderen is onrechtmatig (SchuldInfo 19 maart 2024)
- Belang van het kind bij huisuitzetting (SchuldInfo 27 mei 2022)