Kat in 't nauw

Bron: André Moerman
uur

Mensen met schulden staan onder grote druk. Schuldeisers willen geld zien en voeren die druk op. Gemeenten bezuinigen op hulp aan mensen met schulden en stellen strengere eisen. De verleiding is dan groot om in zee te gaan met bureautjes die snelle verlossing van alle schulden beloven. Niet zelden ontvangt de schuldenaar hoge rekeningen en blijkt de schuld alleen maar gegroeid. Gelukkig geldt een verbod op schuldhulp tegen betaling. Maar hoe lang nog?


Strafbaar
Mensen met schulden zijn kwetsbaar en hebben bescherming nodig. Dat weet de wetgever ook wel. Bij wet is dan ook bepaald dat schuldbemiddeling verboden is, tenzij deze gratis is, het door de gemeente georganiseerde schuldbemiddeling betreft, of de schuldbemiddeling uitgevoerd wordt door advocaten e.d. Heldere regels, duidelijke taal: schuldhulp tegen betaling is strafbaar.

Natuurlijk zijn er handige lieden die probeerden het verbod te omzeilen. Door gratis schuldbemiddeling te combineren met inkomensbeheer tegen betaling. Want voor inkomensbeheer mag wel geld worden gevraagd. Maar ook hiertegen houdt de huidige, eigenlijk best goede wet, stand: de Hoge Raad bepaalde dat ‘wanneer sprake is van voldoende verwevenheid tussen beide activiteiten, ook dergelijke constructies strafbaar zijn’.
Zo’n overeenkomst tussen de schuldbemiddelaar en de schuldenaar is zelfs in juridische termen ‘nietig’. Slachtoffers van betaalde, niet-werkende schuldhulp kunnen hun geld terugvorderen van de bureautjes die niet deugen. Er zijn voorbeelden uit de rechtspraak waarbij de schuldbemiddelaar rond de € 5000 moest terugbetalen.

Best een goeie wet hebben we nu dus, zij het dat er met die wet in de hand naar mijn smaak best steviger mag worden opgetreden tegen de misbruik makende bureautjes. Er wordt te weinig strafrechtelijk gehandhaafd.

Vrijstelling
Maar de overheid moet bezuinigen en wil een stukje betaalde schuldhulp mogelijk gaan maken. Onder twaalf strikte voorwaarden: je mag bijvoorbeeld alleen kosten in rekening brengen als er een akkoord is met alle bekende schuldeisers; de schuldregeling mag niet langer dan 36 maanden duren en de kosten mogen niet ten laste komen van het zogenaamde ‘vrij te laten bedrag, d.w.z. het bedrag dat betrokkene minimaal nodig heeft om van te leven.

Kater
Zo op het oog een sympathieke doordachte regeling met veel strenge voorwaarden omkleed. Maar schijn bedriegt. De regeling is zo ingewikkeld dat hij niet te handhaven is. Er ontstaat een verbod met allerlei mitsen en maren. Een doordacht verbod blijkt dan een niet handhaafbare regeling die de deur tot schuldhulp tegen betaling wagenwijd openzet. Ook de malafide deur. Bovendien bestaat het risico dat gemeenten denken: de wetgever voorziet in de mogelijkheid van marktwerking en een betaald alternatief, dus laat de markt z’n werk maar doen: ik trek me nog verder terug.’

In plaats van de bedoelde versterking van de bestaande schuldhulpverlening leidt dit gegarandeerd tot uitholling: meer beunhazerij en minder door de gemeente gereguleerde schuldhulpbemiddeling.

Overheid, behoed u voor een kater! Deze goedkoop is echt duurkoop!

André Moerman
Meer columns van André Moerman in Binnenlands Bestuur leest u hier.

Meer informatie
- Reactie LOSR MOgroep op concept Vrijstellingsbesluit schuldbemiddelaars
- Achtergrondinfo malafide schuldhulpverlening


Reageren?
- Reageer via schuldinfo op LinkedIn