Aanleiding
Door de uitzonderlijk stijgende energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne dreigen veel mensen hun energierekening deze winter niet meer te kunnen betalen. Vanwege de invoering van het prijsplafond en de stijging van de uitkeringen en het minimumloon per 1 januari 2023 is de verwachting dat dit voor de meeste mensen tijdelijk zal zijn. Om te voorkomen dat energieleveranciers te snel tot afsluiting overgaan zijn de regels uit de zogenaamde ‘winterregeling’ behoorlijk aangescherpt.
De winterregeling zoals we die tot nu toe kennen kent een afsluitverbod in de periode van 1 oktober tot 1 april wanneer betrokkene zich aangemeld heeft voor schuldhulpverlening. Bovendien geldt in deze periode een heraansluitverplichting wanneer betrokkene al afgesloten is en zich heeft aangemeld voor schuldhulpverlening. Volgens een NVVK-convenant geldt deze regeling overigens het hele jaar
Daarnaast geldt extra bescherming voor kwetsbare consumenten. Wanneer de debiteur een verklaring overlegt van een arts (niet de behandelend arts), die inhoudt dat afsluiting ernstige gezondheidsrisico's tot gevolg zal hebben, dan geldt een afsluitverbod c.q. heraansluitverplichting. Deze uitzondering geldt het hele jaar.
Een algeheel afsluitverbod
Tot april 2023 geldt in beginsel een algeheel afsluitverbod vanwege wanbetaling. Alleen wanneer de energieleverancier aantoonbaar aan de extra procedurevoorschriften heeft voldaan en het niet lukt om in persoonlijk contact te komen mag worden afgesloten. In de toelichting op de regeling staat hierover het volgende:
“Het gaat hierbij dus om situaties waarin de leverancier, ondanks diens uiterste inspanningen om met de debiteur persoonlijk in contact te treden, geen enkele reactie ontvangt van de debiteur of deze op geen enkele manier bereid is om met de leverancier in contact te treden dan wel elke wijze van contact met de leverancier bij herhaling afwijst.”
Drie extra voorschriften
De leverancier moet aan een drietal extra voorschriften voldoen.
Ten eerste moet de leverancier ten minste driemaal een schriftelijke betalingsherinnering sturen en daarbij, naast de mogelijkheden voor schuldhulpverlening, eveneens wijzen op de mogelijkheid om een betalingsregeling te treffen en daarover met hem in contact te treden. Voorts dient de nakomingstermijn ten minste veertien dagen te bedragen.
Ten tweede dient de leverancier zich daarnaast tot het uiterste in te spannen om in persoonlijk contact te treden met de debiteur. Dit moet zo nodig herhaaldelijk en via diverse communicatiekanalen gebeuren. Dit betekent dat niet kan worden volstaan met alleen schriftelijke communicatie zoals bijvoorbeeld per brief, e-mail, of andere vormen van elektronische berichten. Er moet ook persoonlijk per telefoon of door middel van een huisbezoek geprobeerd worden om in contact te komen. Daarnaast kunnen leveranciers ook meer informele netwerken benutten om met de debiteur in contact te komen, zoals teams van vrijwilligers die in diverse gemeenten actief zijn en hulp bieden bij het opsporen en ondersteunen van mensen met betalingsproblemen.
Van persoonlijk contact is sprake als er een wederzijds gesprek tot stand komt dat erop is gericht om de debiteur te wijzen op de mogelijkheden om betalingsachterstanden te voorkomen en te beëindigen, waaronder ook het aanbod om een betalingsregeling te treffen.
Ten derde dient de leverancier een redelijke en passende betalingsregeling aan te bieden. Dat betekent dat de tussen de leverancier en de debiteur overeen gekomen betalingsregeling, is toegesneden op de situatie van de individuele debiteur en rekening houdt met diens persoonlijke omstandigheden, waaronder financiële draagkracht. Het betekent ook een zorgvuldig proces van totstandkoming van een betalingsregeling, zoals het bieden van redelijke reactietermijnen en het opschorten van eventueel reeds ingezette incassomaatregelen. De betalingsregeling omvat afspraken over de betaling van de maandelijkse termijnbedragen die nog gaan komen en afspraken over de afwikkeling van de opgebouwde betalingsachterstand. Daarbij geldt dat de reeds opgebouwde betalingsachterstand niet volledig hoeft te worden afgewikkeld vóór 1 april 2023. De leverancier moet hiervoor dus meer tijd voor bieden, maar met instemming van de debiteur kan wel een kortere periode voor afwikkeling overeen worden gekomen.
Vroegsignalering
De regels voor vroegsignalering blijven gewoon gelden. De energieleverancier is verplicht om de betalingsachterstand bij de gemeente te melden. Op basis van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening moet de gemeente in beginsel binnen vier weken na ontvangst van zo’n signaal een eerste gesprek over schuldhulpverlening aanbieden aan een inwoner. Gelet hierop is in de nieuwe regeling een aanvullende verplichting voor de leverancier opgenomen dat hij ten minste deze termijn moet afwachten voordat hij de levering beëindigt. Als de leverancier binnen deze periode van de gemeente een reactie ontvangt dat de debiteur het aanbod voor schuldhulpverlening heeft aanvaard, geldt vanaf dat moment opnieuw een wachttermijn van ten minste vier weken. Dit om te voorkomen dat de levering wordt beëindigd voordat het traject van schulphulpverlening is opgestart. Pas als ook dan geen persoonlijk contact met de debiteur tot stand is gekomen, kan de levering worden beëindigd.
Heraansluitverplichting
De tijdelijke aanvullende regeling geldt ook voor debiteuren die al eerder de rekening niet konden betalen en om die reden op het moment van inwerkingtreding reeds zijn afgesloten. Gelet op het doel van de regeling is er geen reden om onderscheid te maken naar het moment waarop de betalingsproblemen zijn ontstaan.
Voor de leverancier geldt , dat wanneer ze een verzoek om betalingsregeling krijgen, ze weer energie moeten gaan leveren. Deze verplichting geldt ook voor de netbeheerder om te voorkomen dat de leverancier eenmalige kosten van de netbeheerder voor fysiek afschakelen en inschakelen van de aansluiting aan de debiteur factureert en int.
De aangescherpte regeling geldt van 26 oktober 2022 tot 1 april 2023
Zie ook: Niet afsluiten indien betalingsregeling niet mogelijk
Meer informatie
- Kamervragen over mensen die afgesloten worden van energie en het beleid om dit te voorkomen
- Wijziging van de Regeling in verband met de invoering van een tijdelijk afsluitverbod
- Regeling afsluitbeleid voor kleinverbruikers van elektriciteit en gas
- Warmteregeling
- Achtergrondinfo energieschulden