In Arnhem-Zuid krijg je eerder kwijtschelding waterschapslasten dan in Arnhem-Noord
Het extreemste voorbeeld vinden we in Arnhem. Bert is gepensioneerd, ontvangt alleen AOW en woont in Arnhem Zuid. Hij krijgt kwijtschelding voor de aanslag van het waterschap Rivierenland. Zijn maat van de biljartclub woont in Anhem Noord, dat valt onder waterschap Rijn en IJssel. Ook hij ontvangt alleen AOW, maar hij krijgt geen kwijtschelding. Hij woont in het verkeerde postcodegebied.
Er zijn landelijke regels of burgers voor kwijtschelding van de belastingaanslagen in aanmerking kunnen komen. Lagere overheden zijn aan deze regels gebonden, maar mogen op een aantal punten ten gunste van de burger afwijken van die regels. Hierdoor kunnen lagere overheden meer (financieel) kwetsbare burgers kwijtschelding verlenen. Dat is geregeld in de ‘Regeling kwijtschelding belastingen medeoverheden’.
Bij het verlenen van de kwijtschelding kijken overheden naar twee zaken; het inkomen en het vermogen. Overheden kunnen voor beide zaken minder strenge regels hanteren.
In de eerste plaats gaat het om de keuze welke inkomensnorm wordt gehanteerd bij gepensioneerden. Bij de berekening of de aanslag kan worden voldaan, de zogenoemde draagkracht, kan worden gekozen voor de bijstandsnorm gepensioneerden of de AOW-norm. De bijstandsnorm voor gepensioneerde ligt veel lager dan de AOW-norm. Hierdoor kunnen burgers met alleen AOW geen recht hebben op kwijtschelding en de aanslag moeten betalen.
Een ander punt van het onderzoek betreft het vermogen. Uit de landelijke regeling volgt een erg laag bedrag dat als vermogen wordt betiteld. Lagere overheden mogen dit bedrag verhogen, met een maximum van 2.000 euro. Door een hoger bedrag vrij te laten, kunnen mensen met een laag inkomen een wat leefbaarder reserve aanhouden voor bijvoorbeeld de aanschaf van een nieuwe wasmachine.
De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR) heeft onderzocht hoe waterschappen omgaan met deze vrijheid om hun eigen beleid te bepalen. In de LOSR zijn sociaal raadslieden verenigd. Zij heeft een belangrijke signaleringsfunctie.
Er zijn 21 waterschappen in Nederland en de meeste van hen hanteren gelukkig de ruime kwijtscheldingsregeling. Maar er zijn nog vijf waterschappen die niet volledig gebruik hebben gemaakt van de beschikbare en noodzakelijke versoepelingen. Zo hanteren de waterschappen Zuiderzeeland, Rijn en IJsel en Hunze en Aa’s een lagere inkomensgrens en de lage vermogensgrens. Het waterschap Dommel hanteert wel de hogere AOW-norm maar niet de hogere vermogensgrens. Het Hoogheemraadschap van Rijnland hanteert niet de hogere AOW-norm, maar wel de hogere vermogensgrens.
Deze waterschappen doen zo hun kwetsbare inwoners tekort. André Moerman, voorzitter van de signaleringscommissie van de LOSR:
“Een kwijtscheldingsnorm lager dan de AOW slaat de plank volkomen mis. In de praktijk zien we dat het merendeel van de gemeenten de regels heeft aangepast. Dan is het nog vreemder dat het waterschap de regels niet aanpast. Je woont in een gemeente én in het gebied van een waterschap. De gemeente besluit bij een iets hoger inkomen kwijtschelding te verlenen, het waterschap niet. Het waterschap profiteert op deze wijze van een ruimhartigere gemeente die zijn burger een financieel beter bestaan gunt. Dit is absurd en onwenselijk.”
Sociaal raadslieden merken dat de toch al ingewikkelde berekening niet uit te leggen is. Moerman:
“Waarom wil het waterschap geen kwijtschelding verlenen en de gemeente wel? Er is sprake van rechtsongelijkheid die heel gemakkelijk kan worden opgelost.”
Over de LOSR
Sociaal raadslieden geven advies over alles wat te maken heeft met wetten en regels: laagdrempelig, gratis en vertrouwelijk. Het sociaal raadsliedenwerk is landelijk georganiseerd in de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden (LOSR). De LOSR is aangesloten bij branchevereniging Sociaal Werk Nederland.
Meer informatie
- Vrijstelling vermogen bij kwijtschelding belastingen verruimd (SchuldInfo 6 november 2022)
- Achtergrondinfo kwijtschelding belastingen
In de media