Het wetsvoorstel
In het wetsvoorstel “Wet doorberekening kosten toezicht en tuchtrecht juridische beroepen” wordt voorgesteld om art. 37 van de Gerechtsdeurwaarderswet in lid 3 de volgende bepaling op te nemen:
“Voordat een tegen een gerechtsdeurwaarder gerezen bezwaar in behandeling wordt genomen op grond van een bij de kamer ingediende klacht, heft de secretaris van de kamer voor gerechtsdeurwaarders een griffierecht van € 50. Het griffierecht komt ten bate van de kamer voor gerechtsdeurwaarders.”
Bagatelklachten
In de Memorie van Toelichting worden vreemde argumenten aangevoerd om de invoering van het griffierecht te rechtvaardigen:
“Met de heffing van een griffierecht wordt beoogd een natuurlijke drempel in te bouwen voor bagatelklachten. In de praktijk blijkt een groot aantal klachten de tuchtrechter te bereiken die daar eigenlijk niet thuishoren, zoals klachten over het enkele feit dat een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding betekent. Een tuchtklacht over dat feit hoort niet bij de tuchtrechter thuis, nu de wetgever de gerechtsdeurwaarder in het bijzonder met deze taak belast heeft (zie artikel 2, eerste lid, van de Gerechtsdeurwaarderswet).”
Feit is dat 95% van de klachten die worden ingediend bij de Kamer voor gerechtsdeurwaarders ongegrond wordt verklaard. Dat betekent echter niet dat het om bagatelklachten gaat. In de ogen van degenen die een klacht indienen gaat het om ernstige kwesties die diep ingrijpen in hun dagelijks leven. Echter: vanuit onwetendheid belanden zij met hun klacht vaak bij de verkeerde instantie. Verwonderlijk is dat niet. De deurwaarder handelt immers op het ene moment als gemachtigde van de schuldeiser, maar op het andere moment als openbaar ambtenaar. De keuze om een ambtshandeling te verrichten ligt bij de schuldeiser. In principe moet de deurwaarder die uitvoeren (ministerieplicht). Voor de burger is dat een onoverzichtelijke situatie. Die ziet vaak maar één uitweg: zijn beklag doen bij de ‘baas’ van de deurwaarder, ook als hij feitelijk bij de schuldeiser moet zijn.
Een financiële drempel zal het totale aantal klachten zeker doen afnemen. Maar het heeft ook twee ongewenste gevolgen:
- Ook het aantal gegronde klachten zal dus afnemen. Dat kan niet de bedoeling zijn.
- Een grote meerderheid van de mensen die tóch een klacht indienen zal merken dat ze 50 euro hebben betaald om te horen dat ze op het verkeerde adres zijn. Dat is veel geld voor de meeste burgers om wie het hier gaat.
Een betere oplossing dan een barrière opwerpen is om ervoor te zorgen dat burgers direct met hun klacht naar de juiste partij stappen. Dat kan bijvoorbeeld door een laagdrempelige klachtvoorziening bij deurwaarders zélf. Wanneer de deurwaarder goed op (al dan niet gegronde) klachten reageert, kan dit leiden tot een afname van klachten bij de Kamer voor gerechtsdeurwaarders.
Raad van State is kritisch
De Raad van State afdeling advisering constateert in haar advies eveneens dat er geen uitzonderingsmogelijkheden zijn opgenomen voor mensen die een klacht willen indienen maar het griffierecht moeilijk kunnen betalen. De Afdeling vindt dat er wel een uitzonderingsregeling moet zijn. Zeker bij klachten tegen deurwaarders gaat het relatief vaak om minder draagkrachtige mensen, aldus de Raad van State.
Ook de KBvG is tegen
Ook de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG) is tegen invoering van het griffierecht, getuige hun reactie op het concept wetsvoorstel:
“Ten aanzien van het heffen van een griffierecht zijn wij ten principale van mening dat omdat het tuchtrecht werkt als afleider van op de gerechtsdeurwaarder gerichte negatieve energie het niet goed is deze deductie te belemmeren. Het is beter dat de klager zijn klacht bij de tuchtrechter deponeert dan dat hij de gerechtsdeurwaarder of diens medewerkers te lijf gaat.”
Dat ook de KBvG tegen invoering van het griffierecht is, is een argument van gewicht. De opbrengst van het griffierrecht komt immers de KBvG toe en de KBvG gaat de kosten van het tuchtrecht dragen wanneer het wetsvoorstel wordt aangenomen. Als de KBvG zelf tegen invoering van het griffierecht is, waarom zou de overheid dit dan toch koste wat kost invoeren?
Geen griffierecht
De LOSR/MOgroep roept de wetgever op om het griffierecht niet in te voeren. Een ontheffingsregeling voor minder draagkrachtigen is ook een mogelijkheid. Het is dan wel belangrijk om naar het netto-besteedbaar inkomen te kijken, dus na afdracht van een eventueel beslag. Omdat dit uitvoeringstechnisch een ingewikkelde regeling zal worden is het schrappen van het griffierecht uit het wetsvoorstel een betere optie.
Meer informatie
- Reactie LOSR op wetsvoorstel om 50 euro griffierecht in te voeren voor Kamer voor gerechtsdeurwaarders
- Geld betalen om een klacht in te kunnen dienen (Reporter Radio, 15 februari 2015)
- Achtergrondinfo tuchtrecht