De wettelijke regeling
Wanneer een consument (een natuurlijk persoon niet handelend in beroep of bedrijf) een rekening te laat betaalt mag er onder bepaalde voorwaarden incassokosten in rekening worden gebracht.
Eerst moet de schuldeiser een aanmaning sturen met een betalingstermijn van minimaal 14 dagen na ontvangst van de aanmaning. Deze 14-dagenbrief moet aan strikte eisen voldoen. Zo heeft de Hoge Raad bepaald dat een formulering dat er "binnen 14 dagen na heden" of "binnen 14 dagen na dagtekening" moet worden betaald niet geldig is.
In deze aanmaning moet tevens staan:
- een aankondiging van de gevolgen indien niet op tijd wordt betaald;
- in het bijzonder de hoogte van de incassokosten die dan verschuldigd is;
- en indien van toepassing de hoogte van de BTW die dan over de incassokosten berekend zal worden.
Het versturen van een aanmaning die voldoet aan de hierboven vermelde eisen is een harde voorwaarde om bij een volgende stap incassokosten in rekening te mogen brengen. Zo nodig zal de schuldeiser moeten aantonen dat deze brief is verstuurd en door de debiteur is ontvangen.
Het maximum dat in rekening mag worden gebracht is wettelijk vastgesteld, namelijk:
Ga naar de incassocalculator om dit eenvoudig te berekenen.
Incassobeding met te hoge kosten
De regels die gelden voor incassokosten zijn voor transacties met consumenten van dwingend recht. Er mag alleen in het voordeel van deze regeling worden afgeweken. Wanneer er het incassobeding te hoge incassokosten staan vermeld, dan is het duidelijk. De rechter zal een dergelijk incassobeding vernietigen. Neem bijvoorbeeld de volgende bepaling in een huurovereenkomst:
Ingeval het tekortschieten bestaat uit de niet tijdige betaling van een geldsom en in verband met de incassering daarvan buitengerechtelijke kosten moeten worden gemaakt, worden deze hierbij bepaald op tenminste 15% van het verschuldigde bedrag met een minimum van € 125,-.
Dit is meer dan de in de wettelijk regeling opgenomen staffel waarin alleen voor de eerste € 2.500,- aan hoofdsom een percentage van 15% geldt. Het percentage neemt bij hogere bedragen af. Bovendien geldt een minimaal bedrag aan incassokosten van € 40,- in plaats van € 125,-.
Zowel de rechtbank Rotterdam als de rechtbank Amsterdam hebben een dergelijk beding vernietigd. Er kan dan niet in de plaats van dit beding alsnog een beroep op de wettelijke regeling worden gedaan.
Incassobeding zonder vermelding van de kosten
Wanneer het bedrijf de bedoeling heeft om de wettelijke regeling te gebruiken is het niet zinvol om een incassobeding in de algemene voorwaarden op te nemen. Toch zijn er bedrijven die dit wel doen. In feite wordt het beding opgenomen ter informatie. Wanneer dit gebeurt zonder te verwijzen naar de wettelijke regeling is dit niet zonder risico’s. De rechtbank Amsterdam is over dergelijke bepalingen kritisch omdat het bedrijf dan onbeperkte kosten in rekening zou kunnen brengen.
Neem bijvoorbeeld de betalingsvoorwaarden van Infomedics. Daarin staat:
‘Als u de rekening niet voor de vervaldatum heeft betaald, dan bent u in verzuim zonder dat daarvoor een nadere ingebrekestelling is vereist. Omdat u het uiteraard vergeten kunt zijn, sturen we u een herinnering waarin wij u vragen de rekening alsnog binnen 15 dagen nadat deze brief bij u bezorgd is, te voldoen. Mocht de betaling binnen deze gestelde datum uitblijven, dan brengen wij rente en incassokosten in rekening.’
De rechtbank Amsterdam oordeelt ambtshalve:
X is als consument slechts de kosten als bedoeld in het Besluit vergoeding buitengerechtelijke incassokosten verschuldigd, voor zover is voldaan aan het bepaalde in artikel 6:96 van het Burgerlijk Wetboek. De bepaling in de door Infomedics gehanteerde betalingsvoorwaarden met betrekking tot de verschuldigdheid van rente en incassokosten specificeert niet nader hoe hoog de kosten zijn die in rekening zullen worden gebracht, noch wordt er een maximum aan verbonden. Dit kan ertoe leiden dat onbeperkte kosten voor rekening van de consument worden gebracht. Hiermee wordt het evenwicht ten nadele van de consument onevenredig verstoord. Daarmee wordt het beding als oneerlijk beoordeeld en is de consument daaraan niet gebonden. Dat Infomedics haar vordering niet op deze voorwaarden heeft gebaseerd, zoals zij heeft gesteld in de dagvaarding, maakt dit niet anders. Dit betekent dat de gevorderde buitengerechtelijke kosten en de gevorderde rente niet toewijsbaar zijn. Nu sprake is van een oneerlijk beding, is terugvallen op de wettelijke regeling niet mogelijk, zie HvJ EU 27 januari 2021, ECLI:EU:2021:68. Alleen door op deze wijze afschrikkend, evenredig en doeltreffend te sanctioneren, wordt de beoogde doelstelling van de gemeenschapswetgever bereikt en verdwijnen oneerlijke bedingen uit overeenkomsten met consumenten.
Geen algemene voorwaarden?
Vermoedelijk vanwege de ervaring dat het incassobeding vernietigd kan worden, stelde Infomedics in een procedure bij de rechtbank Overijssel dat op de overeenkomst tussen de tandarts en de debiteur geen betalingsvoorwaarden van toepassing zijn. Dit kwam de rechter onaannemelijk voor:
De kantonrechter stelt voorop dat in overeenkomsten, dan wel in algemene voorwaarden vaak bedingen met betrekking tot rente en buitengerechtelijke incassokosten zijn opgenomen.
Verder stelt de kantonrechter voorop dat de contractant, dan wel de gebruiker van algemene voorwaarden, in het geval daarin oneerlijke bedingen zijn opgenomen, op grond van vaste jurisprudentie niet kan terugvallen op de wettelijke bepalingen.
Het is daarom van belang vast te stellen of er in de geneeskundige behandelings-overeenkomst bedingen zijn opgenomen en of de tandarts voorwaarden hanteert en,
zo ja, wat daarin is geregeld.Infomedics heeft in haar dagvaarding onbestreden gesteld dat de tussen de tandarts en X gesloten medische behandelingsovereenkomst niet op schrift is gesteld.
Infomedics heeft verder gesteld dat op die overeenkomst geen algemene voorwaarden van toepassing zijn en dat haar vordering ook niet is gegrond op algemene voorwaarden, maar op grond van de wet.
De kantonrechter stelt vast dat Infomedics haar stelling dat op de geneeskundige behandelingsovereenkomst geen algemene (betalings)voorwaarden van toepassing zijn op geen enkele wijze heeft onderbouwd.
Het komt de kantonrechter vooralsnog onaannemelijk voor dat een tandartsenpraktijk geen algemene (betalings)voorwaarden hanteert. Zij overweegt in dat verband dat het algemeen bekend is dat het in die branche zeer gebruikelijk is om algemene voorwaarden te hanteren, zeker als de tandartsenpraktijk – zoals in dit geval aan de orde – haar vorderingen op patiënten overdraagt aan een derde.
Mede uit oogpunt van consumentenbescherming zal de kantonrechter aan Infomedics opdragen haar stelling dat op de geneeskundige behandelingsovereenkomst geen algemene (betalings)voorwaarden van toepassing zijn nader te onderbouwen, bijvoorbeeld door overlegging van een verklaring van de tandartsenpraktijk waaruit dit volgt.
Andere rechtbanken
Uit gepubliceerde jurisprudentie valt op te maken dat de volgende rechtbanken, zonder in te gaan op de (on)duidelijkheid van de betalingsvoorwaarden, de wettelijke rente en incassokosten wel toewijzen:
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant 23 augustus 2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:6978
- Rechtbank Rotterdam 22 september 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:9027
- Rechtbank Limburg 20 september 2023, ECLI:NL:RBLIM:2023:5650
- Rechtbank Midden-Nederland 21 december 2022, ECLI:NL:RBMNE:2022:6355
- Rechtbank Noord-Holland 8 februari 2023, ECLI:NL:RBNHO:2023:1104
Al betaald?
Wanneer een incassobeding aangemerkt wordt als oneerlijk beding kunnen de in rekening gebrachte kosten worden teruggevorderd.
Meer informatie
- Rechtbank Rotterdam 3 augustus 2023, ECLI:NL:RBROT:2023:8466
- Rechtbank Amsterdam 22 augustus 2022, ECLI:NL:RBAMS:2022:4811
- Rechtbank Amsterdam 16 maart 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:1554
- Rechtbank Overijssel 10 oktober 2023, ECLI:NL:RBOVE:2023:3996
- Achtegrondinfo incassokosten
- Incasso calculator