Foto: Jarmoluk Pixabay
Aanleiding
Tot maart 2021 startte Dienst Toeslagen automatisch een betalingsregeling, waarbij een terugvordering ambtshalve werd verrekend met een voorschot als de debiteur niet om een persoonlijke betalingsregeling had gevraagd. Het gevolg was dat burgers onder het bestaansminimum terecht konden komen.
De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden en de Nationale ombudsman hebben hierover aan de bel getrokken omdat deze werkwijze sinds invoering van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet niet meer is toegestaan. Op 9 maart 2021 kwam de NOS met het bericht “Schuldenbeleid van de Belastingdienst onder vuur’’ en naar aanleiding hiervan zijn Kamervragen gesteld.
De Dienst Toeslagen is vervolgens gestopt met het verrekenen.
Het stoppen met het automatisch verrekenen van de betalingsregeling had als voordeel dat burgers niet meer als gevolg van de verrekening onder het bestaansminimum terecht kunnen komen. Ze hebben eerder door dat ze niet kunnen betalen en zullen eerder een beroep op de persoonlijke betalingsregeling dien. De keerzijde is wel dat volgens het CBS het aantal toeslagschulden in vijf jaar tijd is verdubbeld. Reden voor de Dienst Toeslagen om het verrekenen van de standaard betalingsregeling weer, maar dan in aangepaste vorm, weer in te voeren.
Standaard en persoonlijke betalingsregeling
Wanneer je een teveel ontvangen toeslag niet in een keer kunt terugbetalen kun je gebruik maken van een standaard betalingsregeling. Het maandelijks bedrag is minimaal € 20 en de vordering dient binnen 24 maanden terugbetaald te worden. Dit betekent bijvoorbeeld dat een toeslagschuld van € 1200 in 24 termijnen van € 50 euro kan worden terugbetaald.
Wanneer het maandelijks te betalen bedrag te hoog is kan een persoonlijke betalingsregeling voor de totale toeslagschuld aangevraagd worden. De Dienst Toeslagen berekent de betalingscapaciteit waarbij onder meer rekening wordt gehouden met de huur / hypotheekrente, premie ziektekostenverzekering en alimentatieverplichtingen.
Na 24 maanden betalen conform de betalingscapaciteit, of direct indien er geen betalingscapaciteit is, wordt het restant van de vordering buiten invordering gesteld. Hiervoor geldt wel de voorwaarde dat gedurende 3 jaar eventuele toeslagen en belastingteruggaven, voor zover deze niet in maandelijkse termijnen worden uitbetaald, zullen worden verrekend.
Verrekenen
Wanneer de standaard of persoonlijke betalingsregeling niet aangevraagd, of nagekomen wordt zal de Dienst Toeslagen de toeslagschuld verrekenen met een uit te betalen toeslag. De verrekening vindt ook dan in 24 termijnen plaats met een minimum van € 20 per maand, maar alleen wanneer de beslagvrije voet hier ruimte voor geeft.
Bijvoorbeeld
De debiteur heeft de volgende toeslagschulden:
- huurtoeslag € 1200
- zorgtoeslag € 600
De debiteur had voor de huurtoeslagschuld een standaard betalingsregeling aan kunnen gaan van € 50 per maand (1200 : 24)
Dit ongeacht de soort toeslag en ongeacht het jaar waarop de toeslag betrekking heeft.
Het omgekeerde kan niet: een te betalen belastingaanslag mag niet verrekend worden met uit te betalen toeslagen.
Wanneer de Dienst Toeslagen gaat verrekenen moet er rekening worden gehouden met de beslagvrije voet. In de brief staat hoe hoog de beslagvrije voet is en op welke leefsituatie en inkomen deze gebaseerd is. Zie hier voor een voorbeeld.
Alsnog persoonlijke betalingsregeling
Het is mogelijk om alsnog een persoonlijke betalingsregeling aan te vragen. Dit is vooral interessant wanneer de toeslagschuld in verhouding tot de betalingscapaciteit zo hoog is dat een deel na 24 maanden buiten invordering wordt gesteld. Gevolg is wel dat de verrekening stopt en het maandbedrag zelf overgemaakt moet worden. Dit zal doorgaans niet mogelijk zijn wanneer er al beslag op het loon is gelegd.
Opletten bij samenloop
Het is belangrijk om extra op te letten wanneer er naast de verrekening door de Dienst Toeslagen ook beslag op het inkomen ligt of op het inkomen wordt verrekend. Dan geldt de regel dat bij de vaststelling van de beslagvrije voet rekening moet worden gehouden met een beslag of verrekening dat eerder heeft plaatsgevonden. Dus wie het eerst komt, het eerst maalt.
Bijvoorbeeld
• Loon € 1100
• Zorgtoeslag € 70
• Beslagvrije voet € 1000
Stel dat de deurwaarder op 1 maart beslag op het loon legt en de Dienst Toeslagen per 1 april de zorgtoeslag verrekent. De deurwaarder int dan € 100 per maand. Er is dan geen ruimte meer voor verrekening van de toeslagen.
Stel het omgekeerde, dat de Dienst Toeslagen vanaf 1 maart de zorgtoeslag verrekent en dat de deurwaarder op 1 april beslag op het loon legt. Dan is de situatie als volgt: De Dienst Toeslagen verrekent € 70 per maand en de deurwaarder kan maximaal € 30 per maand innen.
Meer informatie
- Eindejaarswebinar 2023 (vanaf 55 minuten)
- Voorbeeld beschikking verrekening van toeslagen
- Schuldenbeleid van de Belastingdienst onder vuur (NOS, 9 maart 2021)
- Aantal huishoudens met schulden door toeslagen in vijf jaar verdubbeld (NOS, 13 december 2023)
- Achtergrondinfo Toeslagen