Afbeelding Pixabay Mohamed Hassan
Bedenktijd van 14 dagen
Wanneer een bedrijf met een consument een overeenkomst op afstand sluit heeft de consument het recht om de overeenkomst binnen 14 dagen zonder opgaaf van de reden te ontbinden. Bij een overeenkomst op afstand kun je met name denken aan een via internet of een telefonisch afgesloten overeenkomst.
Het herroepingsrecht geldt ook voor overeenkomsten afgesloten buiten de verkoopruimte, zoals op straat, aan de deur of bij verkoopdemonstraties bij iemand thuis of tijdens een busreisjes naar Duitsland. Hiervoor gelden wel een paar uitzonderingen zoals voor bedragen onder de 50 euro, op de markt e.d.
Bedenktijd van maximaal 12 maanden
Bij de overeenkomst op afstand en de overeenkomst buiten de verkoopruimte moet de consument gewezen worden op het herroepingsrecht. Bovendien moet een modelformulier worden verstrekt die je kunt gebruiken om gebruik te maken van je herroepingsrecht. Wordt niet aan beide voorwaarden voldaan, dan wordt de termijn van 14 dagen met maximaal 12 maanden verlengd. Wanneer het bedrijf de informatie over de bedenktijd alsnog geeft dan geldt vanaf dat moment weer de termijn van 14 dagen.
Juridische gevolgen ontbinding
Wanneer de consument een beroep doet op het herroepingsrecht zullen de verrichte prestaties zo mogelijk ongedaan gemaakt moeten worden. Bij een koopovereenkomst betekent dit dat het bedrijf de koopsom aan de consument moet terugbetalen en dat de consument het product aan het bedrijf moet teruggeven.
In het geval van geleverde diensten is het ‘terug geven’ niet mogelijk. Wat zijn dan de gevolgen?
Het Europees Hof van Justitie kreeg deze vraag voorgelegd. Het ging om het volgende:
Een elektrische installatie van een huis is gerenoveerd, maar de consument is bij de totstandkoming van de overeenkomst (buiten de verkoopruimte) niet gewezen op zijn herroepingsrecht. Nadat de werkzaamheden waren verricht en de rekening moest worden betaald, heeft de consument zich binnen 12 maanden op ontbinding beroepen.
Volgens het Hof is de consument dan geen prestatie verschuldigd, ook niet op grond van ongerechtvaardigde verrijking.
Ambtshalve toetsing
De Hoge Raad heeft bepaald dat de rechter ambtshalve moet toetsen, dus ook wanneer de consument bij de rechter verstek laat gaan, of de aanbieder aan de informatieplicht heeft voldaan. Het gaat hierbij niet alleen over deze 14-dagentermijn, maar ook over andere informatieplichten waaraan de wet een sanctie verbindt en om informatieplichten die essentieel zijn voor de (wilsvorming van de) consument. Wanneer niet aan deze informatieplichten is voldaan zal de rechter ambtshalve een sanctie moeten opleggen.
De rechtspraak heeft hiervoor een richtlijn opgesteld. Volgens deze richtlijn geldt bij maximaal 3 schendingen van de informatieplicht als sanctie een verlaging van de hoofdsom met 25% en bij meer schendingen als sanctie een verlaging van de hoofdsom met 50%.
Is de vordering tijdens verlengde periode opeisbaar?
De rechtbank Amsterdam moest oordelen over een vordering van een kinderopvanginstelling voortvloeiend uit een op afstand gesloten overeenkomst. De kinderopvanginstelling heeft niet op het herroepingsrecht gewezen, met als gevolg dat de termijn om te ontbinden met maximaal 12 maanden wordt verlengd.
Alle facturen waarvan betaling wordt gevorderd zien op geleverde diensten binnen de verlengde ontbindingstermijn. Dit betekent dat de consument de overeenkomst zou kunnen ontbinden en gelet op het hiervoor vermelde arrest van het Hof van Justitie dan niets verschuldigd is.
De rechtbank Amsterdam oordeelt bij verstek, dat nu de consument zich nog op ontbinding kan beroepen, de prestatie op het moment van het betekenen van de dagvaarding nog niet opeisbaar is en wijst de vordering af.
Meer informatie
- Rechtbank Amsterdam 14 november 2023, ECLI:NL:RBAMS:2023:7103
- Hof van Justitie 17 mei 2023, ECLI:EU:C:2023:413
- Hoge Raad 12 november 2021, ECLI:NL:HR:2021:1677
- Modelformulier voor ontbinding / herroeping