Foto: Geralt, Pixabay
Ambtshalve toetsing door de rechter aan consumenten beschermende regels kan er toe leiden dat de debiteur uiteindelijk slechter af is dan zonder deze bescherming. Een tweetal voorbeelden:
- de bestelknop
- informatieplicht
De bestelknop
Wanneer online een product of dienst besteld wordt moet volgens Europese regels duidelijk zijn dat bij het plaatsen van de bestelling, het drukken op de bestelknop, een betalingsverplichting geldt. Volgens art. 6:230v lid 3 BW moet uit de bestelknop op een goed leesbare wijze met een ondubbelzinnige formulering blijken dat het plaatsen van de bestelling een betalingsverplichting inhoudt. De enkele zinsnede «bestelling met betalingsverplichting» wordt aangemerkt als een dergelijke ondubbelzinnige verklaring.
De rechtbank Noord-Holland moest oordelen over een vordering van een energiebedrijf van € 1.770,77 vanwege geleverde gas en elektriciteit. De debiteur is niet verschenen. De kantonrechter heeft ambtshalve beoordeeld of de bestelknop van het bestelformulier wel voldoet. Op de bestelknop staat ‘Bevestig je aanvraag’ en er staat niet ook duidelijk dat door het aanklikken van de knop een betalingsverplichting wordt aangegaan. De kantonrechter heeft onder verwijzing naar het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 7 april 2022 (ECLI: EU:C:2022:269; Fuhrmann) geoordeeld dat daarmee niet is voldaan aan de verplichting van artikel 6:230v lid 3 BW. De kantonrechter heeft daaraan de conclusie verbonden dat de overeenkomst voor wat betreft de betalingsverplichting moet worden vernietigd en heeft de vordering afgewezen.
Het energiebedrijf is in hoger beroep gegaan en het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2023:2173) komt tot een ander oordeel. Aan het eind van het bestelformulier wordt namelijk gevraagd om op een aanvinkvakje te klikken met daarachter de tekst: ‘ik begrijp dat ik een betalingsovereenkomst aanga en accepteer de voorwaarden’ en dat eerst nadat op dat vakje is geklikt op de bestelknop met de tekst ’Bevestig je aanvraag’ kan worden geklikt. Volgens het hof wordt hiermee wel aan de vereisten voldaan.
De vordering wordt toegewezen en de debiteur moet de kosten van de procedure betalen, zowel bij de rechtbank als bij het gerechtshof.
De procedure bij het hof heeft voor de debiteur tot gevolg dat hij € 1897,31 aan extra kosten moet betalen.
Informatieplicht
Voorafgaand aan het sluiten van een ‘overeenkomst op afstand’ (online, telefonisch) en een overeenkomst buiten de verkoopruimte’ (colportage) moet de aanbieder van een product of dienst op basis van Europese richtlijnen allerlei informatie verstrekken, onder andere:
• de prijs van het product of dienst en de kosten van levering;
• eventuele kosten van retourneren;
• het recht om de overeenkomst binnen 14 dagen te herroepen.
De rechtbank Noord-Holland moest oordelen over een vordering van een kinderopvang ad. € 5.920,51. De debiteur is niet verschenen. Omdat er sprake is van een online afgesloten overeenkomst heeft de kantonrechter ambtshalve beoordeeld of bij de totstandkoming van de overeenkomst aan alle benodigde informatie is verstrekt. Volgens de kantonrechter is hiervoor onvoldoende informatie opgenomen in de dagvaarding en wijst de vordering af.
De kinderopvang gaat in hoger beroep en het gerechtshof Amsterdam komt tot een ander oordeel (ECLI:NL:GHAMS:2023:2481). De kinderopvang heeft niet aangegeven dat de overeenkomst binnen 14 dagen kan worden herroepen. Het hof verlaagt als sanctie de hoofdsom met 25%. Voor het overige is aan de informatieplicht voldaan en wordt de vordering toegewezen.
De procedure bij het hof heeft voor de debiteur tot gevolg dat hij € 1746,43 aan extra kosten moet betalen.
Kosten voor de staat
De hierboven vermelde procedures pakken voor de debiteur heel nadelig uit. De debiteur heeft geen verweer gevoerd, wellicht juist omdat er geen inhoudelijk geschil is. Toch wordt de debiteur op extra kosten gejaagd omdat de ambtshalve toetsing door de kantonrechter in hoger beroep wordt gecorrigeerd. In hoger beroep gaat het al gauw om zo’n € 1800 aan extra kosten. Aangezien de rechter volgens het hof een verkeerde beslissing heeft genomen, ligt het in de reden dat de rechtbank c.q. de staat deze kosten moet dragen. De wet moet hierop worden aangepast.
Meer informatie
- Bestelknop met grote gevolgen (SchuldInfo 26 juli 2022)
- Opkoper schulden stuit op consumentenbescherming (SchuldInfo 7 augustus 2022)
- Saneringskrediet zonder rente (SchuldInfo, 21 augustus 2023)
Meer jurisprudentie
- Gerechtshof Amsterdam 22 augustus 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:2173
- Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 20 juni 2023, ECLI:NL:GHARL:2023:5201
- Gerechtshof Amsterdam 12 september 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:2481
- Gerechtshof Amsterdam 26 september 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:2531
- Gerechtshof Amsterdam 18 juli 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:1717
- Gerechtshof Amsterdam 3 augustus 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:2343
- Gerechtshof Amsterdam 13 juni 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:1367