Wat er aan voorafging
X is op 16 maart 2021 onder bewind gesteld. De bewindvoerder heeft voor X bijzondere bijstand aangevraagd voor de kosten van de bewindvoerder en de kosten voor het openen van een leefgeld- en beheerrekening (€ 20,- per rekening, eenmalig) en de kosten voor het behouden van die rekeningen (€ 6,- per jaar).
Het college heeft het verzoek om bijzondere bijstand voor de kosten voor het openen en aanhouden van de bankrekeningen afgewezen omdat de door de kantonrechter vastgestelde beloning voor de bewindvoerder heeft te gelden als een voorliggende voorziening. Indien de bankkosten door de bewindvoerder niet betaald kunnen worden uit deze beloning, dan moeten deze kosten volgens het college worden aangemerkt als algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. Dit betekent dat X deze kosten zelf vanuit het periodieke inkomen moet betalen.
De bewindvoerder heeft tegen de afwijzing van het bezwaarschrift beroep aangetekend en de rechter oordeelt samengevat als volgt.
Bankkosten onderdeel van de beloning?
Volgens het college kunnen de bankkosten van X bestreden worden uit de beloning die de bewindvoerder ontvangt. De rechtbank volgt het college hierin niet. In de Regeling beloning curatoren, bewindvoerders en mentoren zijn voorschriften opgenomen over de vaststelling door de kantonrechter van de beloning van de bewindvoerder voor aanvangswerkzaamheden en voor daarop volgende werkzaamheden. In de toelichting bij de Regeling wordt onder aanvangswerkzaamheden ook het openen van een bankrekening genoemd. De beloning voor deze aanvangswerkzaamheden ziet echter op de tijd die de bewindvoerder daaraan moet besteden en niet op de kosten die aan de bank moeten worden betaald. Deze kosten vallen dus niet onder de vergoeding die de bewindvoerder voor zijn werkzaamheden krijgt.
Verder geldt dat de jaarbeloning voor bewindvoering inclusief onkostenvergoeding is. Onder deze onkosten zijn echter evenmin de bankkosten begrepen. Volgens de toelichting bij de Regeling worden namelijk onder onkosten de onkosten van de bewindvoerder bedoeld, zoals reiskosten en telefoonkosten.
Voorgaande betekent dat de bankkosten niet onder de door de kantonrechter op grond van de Regeling vastgestelde beloning vallen. De daarvoor door het college al toegekende bijzondere bijstand omvat dus niet de bankkosten.
Het feit dat de bankkosten niet onder de op grond van de Regeling vastgestelde beloning vallen, brengt niet mee dat voor deze kosten geen bijzondere bijstand mogelijk zou zijn. Die vraag dient te worden beantwoord binnen het kader van artikel 35 van de Participatiewet.
Recht op bijzondere bijstand?
Om voor bijzondere bijstand in aanmerking te komen moet volgens vaste rechtspraak de volgende vragen beantwoord worden:
1. Doen de kosten zich voor?
2. Zijn de kosten in het individuele geval noodzakelijk?
3. Vloeien de kosten voort uit bijzondere individuele omstandigheden?
4. Is er onvoldoende draagkracht om de kosten zelf te betalen?
1. Doen de kosten zich voor?
De kosten voor het openen en aanhouden van de bankrekeningen worden door de bewindvoerder apart bij X in rekening gebracht. Deze zijn ook apart vermeld op de bij de aanvraag om bijzondere bijstand overgelegde facturen. Dat de bankkosten van € 6,- per jaar, naast de kosten van beloning, apart bij eiser in rekening mogen worden gebracht blijkt overigens ook uit de, ook door het college aangehaalde, informatie van de Expertgroep Curatele, Bewind en Mentorschap, werkzaam onder verantwoordelijkheid van het LOVCK5 van de rechtbanken. Het is de rechtbank ambtshalve bekend dat dit ook geldt voor de kosten voor het openen van de beheerrekening (€ 20,- eenmalig). De kosten voor het openen van de leefgeld- en beheerrekening (€ 20,- per rekening, eenmalig) en de kosten voor het behouden van de rekeningen (€ 6,- per jaar) doen zich dan ook voor.
2. Zijn de kosten in het individuele geval noodzakelijk?
In dit geval is dit niet in geschil. X heeft (ook los van zijn beschermingsbewind) een bankrekening nodig en de bewindvoerder is op grond van artikel 1:436, vierde lid van het BW gehouden een beheerrekening te openen bij aanvang van een beschermingsbewind.
3. Vloeien de kosten voort uit bijzondere individuele omstandigheden?
De rechtbank is met het college van oordeel dat ten aanzien van de leefgeldrekening hiervan geen sprake is, omdat iedere burger een bankrekening nodig heeft en in zoverre sprake is van algemeen gebruikelijke kosten die niet voortvloeien uit bijzondere omstandigheden. Het standpunt van het college dat de kosten voor het openen en behouden van de beheerrekening ook niet voortvloeien uit bijzondere omstandigheden omdat het gebruikelijk is dat iemand meerdere bankrekeningen heeft, volgt de rechtbank echter niet. Ten aanzien van de beheerrekening is wél sprake van bijzondere omstandigheden, nu het openen en aanhouden van die rekening direct voortvloeit uit de noodzaak voor beschermingsbewind.
4. Is er onvoldoende draagkracht om de kosten zelf te betalen?
Het college heeft ter zitting bevestigd dat, nu voor andere kosten wel bijzondere bijstand is toegekend, het ontbreken van financiële draagkracht niet in geschil is.
Conclusie
De kosten voor de leefgeldrekening komen niet voor bijzondere bijstand in aanmerking. De kosten voor het openen van de beheerrekening (€ 20,- eenmalig) en de kosten voor het aanhouden van deze rekening (€ 6,- per jaar) komen wel in aanmerking voor bijzondere bijstand.
Meer informatie
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant 26 april 2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:2968
- Achtergrondinfo bijzondere bijstand kosten curator, bewindvoerder en mentor