5%-regel
Per 1 januari 2021 is de wet vereenvoudiging beslagvrije voet van kracht geworden. De wijze waarop de beslagvrije voet wordt berekend hangt af van de hoogte van het inkomen. Bij een inkomen lager of gelijk aan de toepasselijke bijstandsnorm is de beslagvrije voet gelijk aan 95% van het netto inkomen incl. vakantietoeslag. Dit berekent dat 5% van het inkomen beschikbaar is voor beslag of verrekening.
Maandelijks afdragen of vakantiegeld afdragen?
Bij een bijstandsuitkering wordt maandelijks 5% gereserveerd voor uitbetaling van het vakantiegeld. Dit betekent dat er maandelijks 95% van het inkomen incl. vakantiegeld wordt uitbetaald. Dit is gelijk aan de beslagvrije voet.
In feite komt dit er op neer dat er bij beslag op de uitkering er maandelijks niets kan worden afgedragen en alleen het vakantiegeld onder het beslag valt.
In de Memorie van toelichting van de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet staat echter iets anders. De gemeente mag zelf kiezen:
“In het geval dat de schuldenaar een bijstandsuitkering ontvangt, is 5% van deze uitkering beschikbaar voor aflossing van de schulden. De maandelijkse inhouding van het vakantiegeld bedraagt voor bijstandsgerechtigde ook 5%. Dit betekent dat de gemeente (in de rol van derde-beslagene) op twee manieren de afdracht aan de deurwaarder kan inrichten. De gemeente kan maandelijks 5% afdragen aan de deurwaarder of de gemeente kan de reservering voor het vakantiegeld reserveren voor de afdracht aan de deurwaarder en dit bedrag eens per jaar afdragen in mei. Gemeenten kunnen zelf bepalen hoe ze de uitvoering inrichten. De uitvoering moet in ieder geval leiden tot een afdracht van 5% van de voor betrokkene geldende bijstandsnorm.”
Het is echter de vraag of dit correct is. De beslagvrije voet is immers volgens art. 475dc Rv gelijk aan 95% van het inkomen incl. vakantiegeld en dat komt overeen met de maandelijkse netto uitbetaling van de uitkering.
Minst bezwaarlijke weg
Stel dat de wet wel de ruimte biedt voor de gemeente om te kiezen tussen maandelijks en jaarlijks afdragen aan de deurwaarder. Een maandelijkse afdracht is vanwege de kosten voor inning en verdeling die de deurwaarder bij de debiteur in rekening brengt zeer nadelig. De kosten zijn namelijk op jaarbasis bij een maandelijkse afdracht 12 keer hoger dan bij een jaarlijkse afdracht.
De gemeente zal dan bij deze keuze op grond van het evenredigheidsbeginsel rekening moeten houden met het belang van de debiteur en moeten kiezen voor een jaarlijkse afdracht.
De volgende tabel geeft een overzicht van het verschil in kosten op jaarbasis excl. btw. 
Bezwaar maken
Het is mogelijk om tegen een maandelijkse afdracht aan de deurwaarder een bezwaarschrift in te dienen. Download hier een voorbeeld bezwaarschrift. Wordt het bezwaar afgewezen, dan staat er hoger beroep open bij de rechtbank.
Gevolgen beslaglegger
Een jaarlijkse afdracht is, gelet op de lagere kosten, ook voor schuldeisers voordeliger. Bij meerdere beslagleggers die op verschillende momenten beslag hebben gelegd, kan nog wel discussie ontstaan over hoe de verdeling van het vakantiegeld plaats moetvinden. Stel dat in januari een eerste beslag en in maart een tweede beslag wordt gelegd. Komt dan het deel van het vakantiegeld dat in januari en februari gereserveerd is alleen de eerste beslaglegger toe, of maakt het moment van beslaglegging niet uit? Dit laatste is verdedigbaar aangezien maandelijks 95% van het inkomen incl. vakantiegeld wordt uitbetaald en dit is gelijk aan de hoogte van de beslagvrije voet.
Meer informatie
- Voorbeeld bezwaarschrift tegen maandelijkse afdracht bij beslag bijstandsuitkering
- Parlementaire geschiedenis: 5%-regel beslagvrije voet
- Rb Midden-Nederland 11 maart 2020, ECLI:NL:RBMNE:2020:931 (oud recht, maar wel relevant)