Juridische info voor hulpverleners
Voor beslag op inboedel en andere roerende zaken zijn in de wet een aantal beslagverboden opgenomen. De deurwaarder mag geen beslag leggen op:
Bij een schuldsanering en in de praktijk ook bij een faillissement is de niet bovenmatige inboedel eveneens 'vrijgesteld'.
Op zaken waar in beginsel een beslagverbod geldt kan wel beslag worden gelegd wanneer deze zaken in de gegeven omstandigheden bovenmatig zijn. Dit betreft zaken die niet nodig zijn voor het voeren van een gewone, eenvoudige, huishouding. Bovenmatigheid kan zowel zien op het aantal zaken, als op de waarde van een enkele zaak. Over dit criterium zal in de praktijk discussie ontstaan. Hoe duur mag een computer zijn? Mag een gezin slechts één of meerdere computers hebben?
De uitzondering van bovenmatigheid geldt niet voor gezelschapsdieren.
Mocht de deurwaarder een bovenmatige zaak in beslag nemen, bijvoorbeeld een veel te dure fiets en de debiteur kan deze niet missen, dan mag hij deze uit de executieopbrengst vervangen door een goedkope fiets.
Op zaken waar in beginsel een beslagverbod geldt kan wel beslag worden gelegd vanwege de aanschafkosten of reparatiekosten van deze zaak. Een niet-bovenmatige computer kan wel door de verkoper in beslag worden genomen wanneer de aanschafkosten of reparatiekosten niet zijn betaald.
Hetzelfde geldt voor de kosten van aanschaf van een gezelschapsdier of de kosten die de dierenarts heeft gemaakt. In de praktijk zal dit overigens niet zo makkelijk gaan aangezien er eerst een vonnis moet zijn en de kosten van het beslag en executie niet voorzienbaar hoger mogen zijn dan de opbrengst (zie hierna).
Volgens de huidige wetgeving kan de deurwaarder alleen beslag op de auto leggen wanneer hij de auto waarneemt. Per 1 april 2021 kan de deurwaarder van achter zijn bureau, via het kentekenregister administratief beslag leggen op de auto, motor, brommer, caravan e.d. De deurwaarder hoeft dan niet meer op zoek naar het voertuig. Bijkomend voordeel is dat een potentiële koper in het kentekenregister kan zien dat er beslag op is gelegd.
Het kentekenregister registreert overigens niet het eigendom. Mocht iemand anders dan de debiteur kunnen aantonen eigenaar te zijn, dan is het beslag niet geldig gelegd.
Er geldt geen beslagverbod voor een auto die noodzakelijk is voor het werk. Wel kan de beslag en executie onder omstandigheden misbruik van bevoegdheid opleveren. Het is aan de rechter om dit te beoordelen.
Wanneer de totstandkoming van een schuldregeling gefrustreerd wordt omdat een schuldeiser beslag op de auto legt die nodig is voor het werk en dreigt met verkoop, kan bij de rechtbank om een voorlopige voorziening WSNP worden gevraagd.
Wanneer de debiteur om gezondheidsredenen volledig afhankelijk is van zijn (aangepaste) auto voor verplaatsingen buitenshuis geldt er wel een beslagverbod. De auto is dan noodzakelijk voor de algemene dagelijkse levensbehoeften (artikel 447 lid 1, onder d Rv).
Beslag en verkoop van roerende zaken brengt veel deurwaarderskosten met zich mee. Dit betekent dat de opbrengst van de goederen hoog moet zijn, wil na aftrek van deze kosten voldoende overblijven om de vordering geheel of gedeeltelijk te voldoen.
Beslag op roerende zaken mag niet als oneigenlijk drukmiddel worden gebruikt. In art. 441 lid 3 Rv staat:
“Het is niet toegestaan zaken in beslag te nemen indien redelijkerwijs voorzienbaar is dat de opbrengst die gerealiseerd kan worden door het verhaal op die zaken minder bedraagt dan de kosten van de beslaglegging en de daaruit voortvloeiende executie, tenzij de schuldeiser aannemelijk kan maken dat de schuldenaar door het beslag en de executie niet op onevenredig zware wijze in zijn belangen wordt getroffen.”
Beslag leggen op een auto waarvan de dagwaarde lager is dan de kosten van beslag en verkoop, is derhalve niet geoorloofd. Er is dan sprake van een toe- in plaats van afname van de schulden. Beslag mag niet uitsluitend als pressiemiddel worden gebruikt. De deurwaarder heeft een eigen verantwoordelijkheid om een afweging te maken voordat hij beslag gaat leggen en zal zo nodig de opdracht tot beslaglegging moeten weigeren.
In de Memorie van Toelichting worden twee uitzonderingen genoemd op de hoofdregel dat er geen beslag op roerende zaken mag worden gelegd wanneer redelijkerwijs voorzienbaar is dat de opbrengst van het beslag lager is dan de kosten van het beslag en de verkoop.
Beslag op roerende zaken is voor veel mensen ingrijpend. Een deurwaarder mag in brieven aangeven van plan te zijn beslag op roerende zaken te leggen. Voorwaarde is wel dat hij dit waar kan maken. Er moet dus wel een vonnis of dwangbevel zijn en er mag geen beslagverbod gelden. In de Gerechtsdeurwaardersverordening staat namelijk dat de deurwaarder geen druk mag uitoefen door het aankondigen van maatregelen, die voor het beoogde doel in redelijkheid niet worden getroffen.
Wanneer de deurwaarder in een brief een concrete datum noemt waarop hij beslag komt leggen en vervolgens zonder bericht niet komt opdagen, dan was er mogelijk slechts sprake van een drukmiddel en was de deurwaarder niet van plan om beslag te leggen. Volgens de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders (tuchtrechter) dient de deurwaarder te melden wanneer het beslag op de inboedel niet doorgaat.
Om beslag op roerende zaken te leggen geldt de volgende werkwijze:
Om de goederen nauwkeurig te beschrijven is het doorgaans nodig dat de deurwaarder in de woning komt. Wanneer betrokkene niet meewerkt kan de deurwaarder met de sterke arm (politie die tevens hulpofficier van justitie is) alsnog naar binnen. Hier komt dan een slotenmaker aan te pas, wat de nodige extra kosten met zich meebrengt.
Soms kan de deurwaarder door het raam zien en de goederen beschrijven. Dit zogenaamde ‘raambeslag’ is toegestaan, mits de omschrijving van de goederen nauwkeurig is.
De deurwaarder kan beslag leggen op de goederen van de debiteur. Hij mag er vanuit gaan dat de goederen in de woning van de debiteur zijn eigendom zijn. Hetzelfde geldt wanneer de auto volgens het kentekenregister op naam van de debiteur staat. Het is aan de eigenaar om een eventueel tegendeel te bewijzen. Dit kan bijvoorbeeld door aan te tonen wie het product betaald heeft. Wanneer de beslaglegger/deurwaarder niet bereid is het beslag op te heffen, dan kan de eigenaar via een executiegeschil opheffing van het beslag vorderen.
Bij gehuwden kan in bepaalde gevallen wel beslag gelegd worden op goederen die de echtgenoot toebehoren, namelijk:
Draai mobiel voor een beter overzicht
Stap | Beslag roerende zaken (tarieven 2025) | Kosten | |
1 | Betekening executoriale titel (vonnis, dwangbevel) aan debiteur | € | 130,00 |
2 | Betekening beslagexploot aan debiteur en opmaken proces-verbaal van beslag. De deurwaarder moet nauwkeurig beschrijven op welke goederen hij beslag legt. | € | 156,77 |
3 | Betekening proces-verbaal aan schuldenaar binnen drie dagen na inbeslagneming (vaak wordt dit samengevoegd met het beslagexploot) | € | 85,68 |
4 | Aanzegging dag en uur van de verkoop (samen met proces-verbaal of binnen 3 dagen na betekening daarvan) | € | 94,93 |
5 | Aankondiging verkoop via website | € | -,-- |
6 | Openbare verkoop | € | 408,45 |
Totaal | € | 875,83 | |
* Wanneer betrokkene niet thuis is komen er nog kosten van een slotenmaker bij.
** De kosten worden met 21% verhoogd wanneer de schuldeiser niet btw-plichtig is.